Momenteel ben ik twee boeken aan het lezen: de roman Nachttrein naar Lissabon -een bestseller van alweer een decennium terug- en het onlangs verschenen filosofisch werk Kairos van Joke Hermsen.

Nachttrein is een heerlijk geschreven roman over een gymnasiumleraar klassieke talen die zich bijzonder plotseling, middenin de les, beseft dat zijn tijd eindig is. Er ontstaat een dringend verlangen in hem om zijn leven om te gooien. Hij verlaat de les, loopt de school uit en laat zonder om te kijken zijn oude leven achter zich. Op naar het avontuur dat in Portugal lijkt te wachten.

Kairos is een filosofisch werk dat diep ingaat op onze bijzondere relatie met de tijd. De tijd zoals we die tegenwoordig beleven is de tijd van Chronos, de god van de lineaire tijd. Dit is de tijd die van moment tot moment verloopt en waar we zo efficiënt mogelijk gebruik van wensen te maken (tijd is geld is tenslotte het neoliberale adagium bij uitstek). We zijn hiermee, betoogt Hermsen, een compleet andere tijdsbeleving kwijtgeraakt; die van de Kairos. Kairos was als jongste zoon van Zeus de god van het “juiste ogenblik”. Kairos wordt verbeeld met vleugels (want hij is zo weer verdwenen) en met een kaal hoofd waarop 1 lange lok haar (zodat als hij zich aandient je direct de gelegenheid moet grijpen). Een typisch Kairos moment was bijvoorbeeld het eureka moment van Archimedes waarop hard roepend de straat op rende nadat hij de wet van de opwaartse kracht van een lichaam ontdekte. Daarnaast is er een overeenkomst met het veelgebruikte wetenschappelijke begrip serendipiteit – “de gave onverwacht iets goeds te ontdekken”.

Op het eerste gezicht lijken de boeken niets met elkaar te maken te hebben. Toch gaan ze beiden over het beslissende moment waarin alles anders kan worden. Bij de een is zo’n allesbeslissend moment het centrale uitgangspunt, de ander beschrijft juist uitgebreid de geschiedenis ervan. Dat ik ze beide tegelijk lees – het liefst lees ik 2-3 boeken tegelijkertijd – is puur toeval (of bestaat dat niet?), de overeenkomst trof me zojuist opeens. In beide boeken staat de tijd centraal. En laat de tijd nu net dat zijn waar ik mijzelf in mijn werk zwaar mee bezighoudt. Ook in mijn trainingen komt dat dubbele aspect van de tijd aan de orde. Wel op een minder filosofische manier, maar toch. De tijd ofwel chronos kun je namelijk efficiënt en effectief gebruiken, wat zeker wel van belang is. Lijstjes, dingen meteen doen in plaats van later, besluiten nemen, nee zeggen, plannen orde en overzicht. Toch dient er ook een tijd te zijn voor ontspannen lummelen en mijmeren. Dat zijn de momenten waarop je tot inzichten komt die je onder tijdsdruk nooit zult bereiken. Het lastige voor ons als efficiënte homo digitalis mobilis is trouwens dat we die inzichten niet kunnen afdwingen. Je weet niet wanneer ze komen. Wel weet je dat ze pas zullen komen wanneer je juist dat hele idee van goed je tijd besteden helemaal loslaat.

Het juiste inzicht is mooi. Wel ontbreekt er dan nog iets: lef. Lef om je persoonlijke balans op te maken en het roer om te gooien zoals de gymnasiumleraar in Nachttrein doet. Misschien is ook daarvoor Kairos-tijd wel onontbeerlijk: tijd waarin je loskomt van de waan van de dag en boven jezelf uitstijgend de dingen ziet zoals ze werkelijk zijn. Ja, pas wanneer je loskomt van je dagelijkse beslommeringen zul je goed gemotiveerde besluiten kunnen nemen.

Kairos kan ons wellicht helpen te ontsnappen aan het regime van Chronos waar wij allemaal aan onderworpen zijn en die ons gek genoeg ook aan een permanent (chronisch!) gebrek aan tijd heeft geholpen. Zodat we allemaal op een gegeven moment onze eigen nachttrein naar ons eigen Lissabon kunnen nemen.

Blijf daarom vooral af en toe niets doen! En ik? Ik lees nog even verder in de stilte van een rustige bibliotheek. Alleen dat al is voor mij een Kairos moment. Tot later.

Deel je jouw nachttrein hieronder? Alvast bedankt voor je inzicht!

PROFESSIONAL OF TEAMLEIDER: heb jij -of heeft je team- het veel te druk en wil je minimaal 1 uur per persoon per dag vrijspelen?
Via de artikelen op mijn website lees je al heel veel over wat je zelf kunt doen. Wil je een stap verder dan is ondersteuning vanuit een degelijke basis belangrijk. Ik kan vanuit jarenlange ervaring als trainer/coach die basis bieden. Lees meer over mij, Arjan Zuidhof, kijk wat klanten over mij zeggen, blijf op de hoogte via de mail updates. Of kijk hoe ik jou en je team kan begeleiden.